بلاگ

زبان برنامه‌نویسی پایتون چیست و چرا محبوب است؟

زبان برنامه‌نویسی پایتون چیست و چرا محبوب است؟

زبان برنامه‌نویسی پایتون چیست و چرا محبوب است؟

زبان برنامه‌نویسی پایتون در سال ۱۹۸۰ توسط گویدو وان روسوم (Guido van Rossum) در مرکز تحقیقاتی ناشناخته در کشور هلند طراحی شد. نام “پایتون” از علاقه گویدو به برنامه تلویزیونی “مونتی پایتون” برگرفته شده است.

وان روسوم هدف اصلی خود را در طراحی پایتون به‌عنوان یک زبان برنامه‌نویسی قابل‌فهم برای متخصصان و غیرمتخصصان تعریف کرد. او می‌خواست یک زبانی را بسازد که خواندن و نوشتن کد آن برای برنامه‌نویسان آسان باشد و به همین دلیل پایتون به‌عنوان یک زبان برنامه‌نویسی سطح بالا شناخته می‌شود.

پایتون در سال ۱۹۹۱ برای اولین‌بار به‌عنوان نسخه ۰٫۹٫۰ عمومی شد. در سال‌های بعدی، وان روسوم به همراه یک جامعه برنامه‌نویسی پایتون به توسعه و پیشرفت زبان پایتون ادامه دادند. نسخه‌های به‌روزتری از پایتون به‌صورت منظم منتشر شدند و امکانات جدیدی به زبان افزوده شد.

یکی از ویژگی‌های مهم پایتون، ساختار خوانا و آسان آن است. پایتون از فضای سفید (فاصله) برای تشکیل بلوک‌های کد استفاده می‌کند و نیازی به استفاده از براکت‌ها برای تعریف بلوک‌ها ندارد. این باعث می‌شود که کدهای نوشته شده با پایتون بسیار خوانا و قابل‌فهم باشند.

پیش از ادامه، در وی آی پی هاست بخوانید: آموزش کامل کار با pip پایتون بصورت رایگان

کاربردهای زبان برنامه‌نویسی پایتون

کاربردهای زبان برنامه‌نویسی پایتون

پایتون به‌عنوان یک زبان برنامه‌نویسی چندمنظوره محبوبیت بالایی در میان برنامه‌نویسان کسب کرده است. ازآنجاکه زبان برنامه‌نویسی پایتون یک زبان سطح بالا و قابل‌فهم است، می‌تواند در بسیاری از حوزه‌ها مانند توسعه وب، علوم داده، هوش مصنوعی، اتوماسیون و غیره استفاده شود.

با گذر زمان، پایتون به یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی پرطرف‌دار جهان تبدیل شده است و از طریق جامعه‌ای فعال و پشتیبانی گسترده، رشد و توسعه خود را ادامه می‌دهد. زبان برنامه‌نویسی پایتون یک زبان برنامه‌نویسی قدرتمند و گسترده است که در بسیاری از زمینه‌ها و کاربردها استفاده می‌شود. در زیر به برخی از کاربردهای مهم پایتون اشاره می‌کنیم:

1. توسعه وب

پایتون به‌خوبی برای توسعه وب استفاده می‌شود. فریمورک‌های مانند Django و Flask امکان ساخت و توسعه وبسایت‌ها و برنامه‌های وب را با استفاده از پایتون فراهم می‌کنند.

2. علم داده

پایتون در علم داده و تحلیل آماری بسیار محبوب است. کتابخانه‌های مانند NumPy، Pandas و SciPy به‌عنوان ابزارهای اصلی برای کار با داده‌ها، عملیات آماری و تحلیل داده در پایتون مورداستفاده قرار می‌گیرند.

3. هوش مصنوعی و یادگیری ماشین

پایتون ابزارهای قدرتمندی را برای توسعه الگوریتم‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین فراهم می‌کند. کتابخانه‌هایی مانند TensorFlow و PyTorch برای توسعه شبکه‌های عصبی و الگوریتم‌های یادگیری ماشین در پایتون استفاده می‌شوند.

4. توسعه برنامه‌های دسکتاپ

با استفاده از فریمورک‌هایی مانند PyQt و Tkinter، می‌توان برنامه‌های دسکتاپ تعاملی را با پایتون توسعه داد.

5. توسعه برنامه‌های موبایل

با استفاده از فریمورک‌هایی مانند Kivy و Pygame، می‌توان برنامه‌های موبایل چند پلتفرم را با پایتون توسعه داد.

6. اتوماسیون و اسکریپت‌نویسی

پایتون برای اتوماسیون و نوشتن اسکریپت‌ها بسیار مناسب است. ازآنجاکه پایتون ساده و قابل‌فهم است، می‌توان به‌راحتی اسکریپت‌هایی را برای اتوماسیون و خودکارسازی وظایف مختلف ایجاد کرد.

7. شبکه‌های کامپیوتری و اینترنت اشیا

پایتون برای برنامه‌نویسی شبکه‌های کامپیوتری و دستگاه‌های اینترنت اشیا (IoT) نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد.

8. توسعه بازی

با استفاده از کتابخانه‌هایی مانند Pygame و Panda3D، می‌توان بازی‌های ساده تا پیچیده‌تر را با زبان برنامه‌نویسی پایتون توسعه داد.

این فقط چند مثال از کاربردهای پایتون هستند و این زبان برای بسیاری از کارهای دیگر نیز استفاده می‌شود. ازآنجاکه پایتون یک زبان ساده و قابل‌فهم است، محبوبیت زیادی بین برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان دارد.

دلیل محبوبیت زبان برنامه‌نویسی پایتون

دلیل محبوبیت زبان برنامه‌نویسی پایتون

زبان پایتون به دلایل زیادی در جامعه برنامه‌نویسی محبوبیت و گسترش‌یافته است. برخی از دلایل اصلی شامل موارد زیر می‌شود:

1. سادگی و خوانایی

پایتون با داشتن سینتکس ساده و خوانایی بالا، برای مبتدیان و حتی برنامه‌نویسان حرفه‌ای آسانی بسیاری را به ارمغان می‌آورد. کدنویسی در پایتون بسیار شبیه به انگلیسی است و قابلیت فهم و تفسیر آن برای افراد غیر برنامه‌نویس نیز بسیار بالا است.

2. تنوع و گستردگی کتابخانه‌ها

پایتون دارای مجموعه بزرگی از کتابخانه‌ها و فریمورک‌هاست که در انجام وظایف مختلف برنامه‌نویسی و توسعه نرم‌افزارها بسیار مفید هستند. این کتابخانه‌ها شامل حوزه‌هایی مانند علم داده، وب، هوش مصنوعی، گرافیک و بسیاری دیگر می‌شوند.

3. پشتیبانی قوی از جامعه

پایتون دارای یک جامعه بزرگ و فعال برنامه‌نویسی است که باعث شده است که منابع آموزشی، ابزارها و راهکارهای متن‌باز فراوانی برای پایتون وجود داشته باشد. این جامعه فعال همچنین به‌راحتی پاسخگوی سؤالات و مشکلات برنامه‌نویسان پایتون است و این امر به تسریع روند یادگیری و توسعه کمک می‌کند.

4. قابلیت استفاده در زمینه‌های مختلف

پایتون به دلیل قابلیت استفاده در زمینه‌های متنوعی مانند تحلیل داده، هوش مصنوعی، توسعه وب و غیره، محبوبیت در بین برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان دارد این ویژگی باعث شده است که پایتون به‌عنوان یک‌زبان کلیدی در بسیاری از صنایع و حوزه‌های کاربردی شناخته شود.

5. قابلیت توسعه سریع

پایتون با داشتن سینتکس ساده، کتابخانه‌های غنی و مدیریت حافظه خودکار، قابلیت توسعه سریع را فراهم می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود که برنامه‌های پایتون به‌سرعت ایجاد و توسعه داده شوند و زمان و هزینه کمتری نسبت به برنامه‌نویسی در زبان‌های دیگر نیاز داشته باشند.

این فقط برخی از دلایلی هستند که پایتون محبوبیت بسیاری در بین برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان برنامه دارد. البته هر زبانی مزایا و محدودیت‌های خود را دارد و استفاده از زبان برنامه‌نویسی باید باتوجه‌به نیازها و متغیرهای محیطی انتخاب شود.

مزایا و معایب زبان برنامه‌نویسی پایتون

پایتون یک‌زبان برنامه‌نویسی قدرتمند است که به‌عنوان یکی از زبان‌های محبوب در جهان شناخته می‌شود. این زبان برخی مزایا و معایب را دارد که در زیر برای شما توضیح می‌دهم:

مزایا پایتون:

  1. خوانایی بالا: پایتون به دلیل ساختار خوانا و آسان آن، برای برنامه‌نویسان قابل‌فهم است. این باعث می‌شود که کد‌های نوشته شده با پایتون قابلیت توسعه و نگهداری بالایی داشته باشند.
  2. کارایی: با استفاده از کتابخانه‌های پیشرفته مانند NumPy و Pandas، پایتون به‌راحتی قابل‌استفاده در علوم داده و محاسبات عددی است. همچنین، با استفاده از کتابخانه‌های مانند TensorFlow و PyTorch، پایتون به‌خوبی در حوزه هوش مصنوعی و یادگیری ماشین قابل‌استفاده است.
  3. قابلیت‌های گسترده: پایتون از طراحی ماژولار و کتابخانه‌های پیشرفته پشتیبانی می‌کند که به برنامه‌نویسان این امکان را می‌دهد تا کدهای قدرتمند و پرتوان را با استفاده از این کتابخانه‌ها بنویسند و استفاده کنند.
  4. پشتیبانی گسترده: پایتون دارای یک جامعه برنامه‌نویسی فعال و گسترده است. این به معنای وجود منابع آموزشی، ابزارها و کتابخانه‌های متنوع است که برنامه‌نویسان می‌توانند از آنها استفاده کنند و با مشکلات و سؤالات خود به جامعه پایتون مراجعه کنند.

معایب پایتون:

  1. کندی اجرا: به‌طورکلی، زبان برنامه‌نویسی پایتون نسبت به زبان‌های برنامه‌نویسی کامپایل شده مانند C یا C++ کندتر است. این به دلیل این است که پایتون یک‌زبان تفسیری است و کدهای آن در زمان اجرا تفسیر می‌شوند. بااین‌حال، با استفاده از ابزارهای بهینه‌سازی و کتابخانه‌های C-بندی، می‌توان بهبود قابل‌توجهی در سرعت اجرای پایتون داشت.
  2. محدودیت‌های مقیاس‌پذیری: در مقایسه با زبان‌هایی مانند Java یا C++, پایتون در مواجهه با برنامه‌هایی با ساختارهای بزرگ و پیچیده ممکن است به محدودیت‌هایی در عملکرد و مقیاس‌پذیری برخورد کند. این محدودیت‌ها به دلیل نحوه عملکرد پایتون و تفسیر کد در زمان اجراست.
  3. محدودیت‌های تلفیق با برخی بسته‌ها: هرچند پایتون دارای کتابخانه‌های بسیاری است، اما ممکن است در برخی حوزه‌ها نسبت به زبان‌های دیگر کمترین تعداد بسته‌های پشتیبانی شده را داشته باشد. این موضوع ممکن است برنامه‌نویسان را مجبور به استفاده از زبان‌های دیگری کند که بسته‌های موردنیازشان بیشتر موجود است.

همان‌طور که می‌بینید، پایتون دارای مزایا و معایب خود است و استفاده از آن بسته به نیازها و شرایط مربوطه است. برنامه‌نویسان با بررسی مزایا و معایب و درک صحیح قابلیت‌ها و محدودیت‌های آن، می‌توانند تصمیم مناسبی برای استفاده از پایتون در پروژه‌های خود بگیرند.

مدت‌زمان موردنیاز برای یادگیری زبان برنامه‌نویسی پایتون

مدت زمانی که برای یادگیری زبان برنامه‌نویسی پایتون لازم است، بستگی به سطح قبلی شما در برنامه‌نویسی و تجربه شما در زبان‌های دیگر دارد. بااین‌حال، پایتون به‌عنوان یک زبان برنامه‌نویسی سطح بالا و قابل‌فهم، برای مبتدیان نسبتاً سریع و آسان قابل‌یادگیری است.

برای درک اولیه از زبان برنامه‌نویسی پایتون و شروع به کار با آن، ممکن است تا چند هفته زمان نیاز باشد. در این مرحله، شما می‌توانید مفاهیم پایه‌ای مانند متغیرها، لیست‌ها، شرطی‌ها، حلقه‌ها و توابع را یاد بگیرید و بتوانید برنامه‌های ساده‌ای را بنویسید.

اما برای به‌دست‌آوردن مهارت بالاتر و تسلط به پایتون، ممکن است زمان بیشتری نیاز باشد. برای آشنایی با کتابخانه‌های مختلف پایتون، مفاهیم پیشرفته‌تر مانند کلاس‌ها، مدول‌ها، و برنامه‌نویسی شیءگرا، نحوه استفاده از ابزارهای توسعه مانند محیط‌های مجتمع توسعه (IDE) و استفاده از پایگاه‌داده‌ها، زمان بیشتری لازم است.

در نهایت، میزان زمان موردنیاز برای یادگیری پایتون به تمرین، تمامیت و پیوستگی در مطالعه و تمرین‌کردن آن بستگی دارد. عملکرد و پیشرفت در یادگیری پایتون نیز به‌شدت مرتبط با میزان تمرین و پروژه‌های عملی است که شما انجام می‌دهید.

درآمد زبان برنامه‌نویسی پایتون در جهان چقدر است؟

درآمد برنامه‌نویسان پایتون در دنیا بستگی به عوامل مختلفی مانند سابقه کار، تخصص‌ها، موقعیت جغرافیایی، سطح تجربه و صنعت موردنظر دارد. بااین‌حال، برنامه‌نویسان پایتون به‌طورکلی می‌توانند درآمدهای بالایی داشته باشند.

به طور معمول، در دنیای برنامه‌نویسی، درآمد برنامه‌نویسان بسته به سطح تجربه و مهارت‌هایشان تغییر می‌کند. برنامه‌نویسان مبتدی ممکن است با درآمد کمتری شروع کنند، درحالی‌که برنامه‌نویسان حرفه‌ای و باتجربه می‌توانند درآمدهای بسیار بالاتری داشته باشند.

معمولاً، در کشورهایی با هزینه زندگی بالا مثل ایالات متحده، کانادا و اروپا، درآمد برنامه‌نویسان پایتون بیشتر است. برای برنامه‌نویسان حرفه‌ای باتجربه و تخصص در حوزه‌هایی مانند توسعه وب، علوم داده، هوش مصنوعی و امنیت سایبری، درآمدهای بالاتری ممکن است داشته باشند.

همچنین، برنامه‌نویسان پایتون می‌توانند درآمد خوبی از فریلنسینگ و کارهای پروژه‌ای کسب کنند. باتوجه‌به مهارت‌ها و تخصص‌های خود، می‌توانند پروژه‌هایی را به‌صورت پیمانکاری انجام دهند و درآمد زیادی را به دست آورند.

آینده زبان برنامه‌نویسی پایتون

آینده زبان برنامه‌نویسی پایتون

زبان برنامه‌نویسی پایتون در حال حاضر یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی محبوب و پرطرف‌دار در جهان است و می‌توان گفت که دارای آینده روشنی است. در زیر، برخی از دلایلی که نشان می‌دهند آینده خوبی برای پایتون وجود دارد را بررسی می‌کنیم:

1. رشد مستمر

پایتون در چند سال اخیر رشد چشمگیری را تجربه کرده است و جامعه برنامه‌نویسی پایتون نیز به طور پیوسته درحال‌رشد است. این رشد شامل توسعه و بهبود زبان، اضافه‌شدن کتابخانه‌ها و ابزارهای جدید، و پشتیبانی گسترده‌تر از سمت جامعه می‌شود.

2. محبوبیت در حوزه‌های گوناگون

پایتون به دلیل سادگی و قابلیت استفاده در حوزه‌های مختلفی مانند توسعه وب، علوم داده، هوش مصنوعی و اتوماسیون، محبوبیت بالایی را به دست آورده است. استفاده گسترده از پایتون در شرکت‌ها، دانشگاه‌ها، تیم‌های توسعه نرم‌افزار و پروژه‌های بزرگ نشان‌دهنده استقبال قوی از این زبان است.

3. کاربرد در حوزه‌های آینده

با پیشرفت فناوری و ظهور حوزه‌های جدید مانند اینترنت اشیا (IoT)، واقعیت مجازی و افزوده، پردازش تصویر و غیره، پایتون به‌عنوان یک زبان چابک و قابل‌توسعه، می‌تواند نقش مهمی را در این حوزه‌ها ایفا کند. این زبان درحال‌توسعه و بهبود برای سازگاری با نیازهای جدید و تکنولوژی‌های آینده است.

4. جامعه فعال و پشتیبانی بالا

زبان برنامه‌نویسی پایتون دارای یک جامعه برنامه‌نویسی فعال و پشتیبانی گسترده است. این به معنای وجود منابع آموزشی، کتابخانه‌ها، ابزارها، و تالارهای بحث و گفتگو است که برنامه‌نویسان می‌توانند از آنها استفاده کنند. این جامعه فعال موجب استمرار و بهبود مداوم پایتون می‌شود.

به‌طورکلی، باتوجه‌به مزایا، استفاده گسترده و جامعه فعال پایتون، می‌توان پیش‌بینی کرد که این زبان برنامه‌نویسی در آینده نیز به‌عنوان یکی از زبان‌های اصلی و محبوب در صنعت نرم‌افزار و توسعه فناوری استفاده خواهد شد.

نمونه کد پایتون

شروع یادگیری زبان برنامه‌نویسی پایتون

برای شروع یادگیری پایتون، می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید:

1. نصب پایتون

ابتدا نیاز است که پایتون را بر روی سیستم خود نصب کنید. بهترین روش برای نصب پایتون، استفاده از نسخه‌های رسمی از سایت وب پایتون (https://www.python.org) است. شما می‌توانید آخرین نسخه پایتون را دانلود و نصب کنید.

2. محیط توسعه (IDE)

یک محیط توسعه مناسب را انتخاب کنید. برخی از محیط‌های توسعه محبوب برای پایتون عبارت‌اند از PyCharm، Visual Studio Code، Sublime Text و IDLE که خود پایتون همراه است. شما می‌توانید این محیط‌ها را دانلود و نصب کنید.

3. مبانی پایتون

شروع به یادگیری اصول پایتون و مفاهیم پایه‌ای مانند متغیرها، نوع داده‌ها، عملگرها، شرطی‌ها، حلقه‌ها و توابع کنید. در این مرحله، می‌توانید از منابع آموزشی آنلاین، کتاب‌ها یا ویدئوهای آموزشی استفاده کنید.

4. تمرین

برای تثبیت مفاهیم و مهارت‌های خود، تمرین کنید. نوشتن کدهای ساده و پیاده‌سازی الگوریتم‌های ساده می‌تواند به شما در یادگیری پایتون کمک کند. همچنین، حل مسائل و تمرین‌های برنامه‌نویسی در سایت‌ها و منابع آموزشی آنلاین نیز می‌تواند مفید باشد.

5. پروژه‌های عملی

پس از کسب مهارت‌های پایه‌ای، شروع به پیاده‌سازی پروژه‌های کوچک و عملی کنید. این می‌تواند شامل برنامه‌های ساده مانند ماشین‌حساب، بازی‌های ساده، وب اپلیکیشن‌های ساده و غیره باشد. پروژه‌ها به شما کمک می‌کنند تا مهارت‌هایتان را به کار ببندید و با چالش‌های واقعی روبرو شوید.

در ادامه، یک نمونه کد ساده برای محاسبه میانگین اعداد در یک لیست را برای شما می‌آوریم:

def calculate_average(numbers):

    total = sum(numbers)

    count = len(numbers)

    average = total / count

    return average

numbers = [2, 4, 6, 8, 10]

result = calculate_average(numbers)

print(“The average is:”, result)

این کد یک تابع به نام `calculate_average` ایجاد می‌کند که میانگین اعداد موجود در یک لیست را محاسبه می‌کند. سپس لیست `numbers` را تعریف می‌کند و تابع `calculate_average` را با استفاده از این لیست فراخوانی می‌کند. در نهایت، میانگین را در خروجی نمایش می‌دهد.

این نمونه کد ساده به شما کمک می‌کند با ساختار و نحوه نوشتن کد پایتون آشنا شوید و با مفاهیمی مانند تابع، متغیر و عملیات ریاضی در پایتون آشنا شوید.

معروف‌ترین سایت‌های طراحی شده با زبان برنامه‌نویسی پایتون

معروف‌ترین سایت‌های طراحی شده با زبان برنامه‌نویسی پایتون

پایتون یک زبان برنامه‌نویسی قدرتمند است که در زمینه‌های مختلفی مانند توسعه وب، علوم داده، هوش مصنوعی و غیره استفاده می‌شود. برخی از معروف‌ترین وبسایت‌هایی که با استفاده از زبان برنامه‌نویسی پایتون طراحی شده‌اند عبارت‌اند از:

  • Instagram: این شبکه اجتماعی محبوب جهان از پایتون برای توسعه بخش‌های مختلف خود استفاده می‌کند.
  • YouTube: یوتیوب، بزرگ‌ترین پلتفرم ویدئویی در جهان، برای بخش‌هایی از سایت خود از پایتون استفاده می‌کند.
  • Dropbox: سرویس ذخیره‌سازی ابری Dropbox، از پایتون برای توسعه بخش‌های سرور و زیرساخت استفاده می‌کند.
  • Pinterest: این سرویس به‌اشتراک‌گذاری تصاویر از پایتون در بخش‌های مختلف خود استفاده می‌کند.
  • Reddit: یکی از بزرگ‌ترین سایت‌های انتشار محتوا و گفتگوی آنلاین، Reddit، از پایتون برای بخش‌هایی از سایت خود استفاده می‌کند.
  • Spotify: سرویس استریم موسیقی Spotify نیز از پایتون در توسعه سیستم‌های خود استفاده می‌کند.
  • NASA: سازمان هوا و فضا ایالات متحده، NASA، از پایتون برای تحلیل داده‌ها، مدل‌سازی و توسعه برنامه‌های علمی استفاده می‌کند.

این فقط چند نمونه از سایت‌های معروف هستند که از زبان برنامه‌نویسی پایتون برای توسعه و طراحی خود استفاده می‌کنند. پایتون به‌عنوان یک زبان برنامه‌نویسی قدرتمند و چابک، در صنعت نرم‌افزار و توسعه وب توانسته است جای خود را پیدا کند و در بسیاری از پروژه‌های بزرگ و مهم مورداستفاده قرار بگیرد. درهرصورت می‌توان گفت که این سیستم توسعه برنامه‌نویسی حتی در دنیای وب، یکی از محبوب‌ترین، پرکاربردترین و کلیدی‌ترین گزینه‌های پیش و روی شما برای برنامه نویسی یک وب سایت در مقیاس و ابعاد بزرگ است.

سخن پایانی

زبان برنامه‌نویسی پایتون یک زبان قدرتمند، ساده و خوانا است که در بسیاری از زمینه‌ها و کاربردها مورداستفاده قرار می‌گیرد. آنچه پایتون را محبوب و گسترده در جامعه برنامه‌نویسی می‌سازد، شامل سادگی و خوانایی بالا، تنوع و گستردگی کتابخانه‌ها، پشتیبانی فعال از جامعه برنامه‌نویسی، قابلیت استفاده در زمینه‌های مختلف و قابلیت توسعه سریع است.

پایتون با استفاده از فریمورک‌ها و کتابخانه‌های متنوع، امکان توسعه وبسایت‌ها، برنامه‌های دسکتاپ، برنامه‌های موبایل، الگوریتم‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، اتوماسیون و اسکریپت‌نویسی، شبکه‌های کامپیوتری و بسیاری دیگر را فراهم می‌کند. همچنین، پایتون به دلیل جامعه فعال برنامه‌نویسی و منابع آموزشی فراوان، محبوبیت و تسهیل در یادگیری و توسعه برنامه‌نویسی را به همراه دارد. باتوجه‌به این ویژگی‌ها، پایتون به‌عنوان یکی از زبان‌های برتر و تأثیرگذار در جامعه برنامه‌نویسی شناخته می‌شود. در آینده و در وی آی پی هاست، بیشتر در خصوص پایتون و برنامه‌نویسی با استفاده از آن صحبت خواهیم کرد.

5/5 - (1 امتیاز)